We gaan al weer richting het einde van het kalender jaar en dan is het weer tijd om “de kurken te laten knallen”! Dat hoort natuurlijk bij champagne en we kunnen daarnaast allemaal wel eens genieten van een “groene knalpot” van onze grote buur uit Enschede.
Maar als lezer van deze blog (we gaan er vanuit dat je regelmatig speciaalbier drinkt 😉), zul je vast wel eens meegemaakt hebben dat je zorgvuldig uitgekozen bier omhoog komt uit de fles. Bij de gunstige variant hiervan kun je nog net je glas grijpen en inschenken (twee vingers bier, 8 vingers schuim), bij de ongunstige variant zit je vloerbedekking eronder en heb je nog een bodempje bier over. Zie het filmpje van een bottelshare die we dit jaar bij ons hebben georganiseerd.
Laat één ding duidelijk zijn: bij champagne mag dit en bij bier niet! Maar hoe kan dit dan? Wat heeft de brouwer fout gedaan?
Nou, wat de brouwer fout heeft gedaan, dat kunnen we niet in één blog uitleggen. Daar zullen we er meerdere aan moeten besteden, en dat zullen we dan ook doen.
Wel kunnen we nu al vast uitleggen waarom dit bier uit de fles komt.
Bier bevat net als frisdrank opgelost koolzuur (CO2). Dit koolzuur is erg belangrijk om het bier een frisse, prikkelende dronk te geven, waarbij het koolzuur tijdens het drinken de geur van bier naar je neus brengt. Superbelangrijk voor de smaakbeleving! Daarom zit er meer koolzuur in een bier opgelost dan er bij normale atmosferische druk in past. Bier in een fles zit dus onder druk. Vandaar de sis als je de kroonkurk van de fles haalt.
Vervolgens schenk je het bier uit en daarbij komt het koolzuur vrij. Dit koolzuur neemt vervolgens de eiwitten uit het bier mee naar boven en waar een netwerkje wordt gevormd. En dat noemen we allemaal schuim😊. De brouwer zal er alles aan doen om een juiste hoeveelheid koolzuur in het bier te verzorgen, maar geloof ons maar: dat valt lang altijd niet mee. Sterker nog, we liggen er af en toe wakker van, maar zoals gezegd daarover later meer.
Terugkomend op het bier dat uit de fles komt: er zijn een aantal belangrijke redenen die dit kunnen veroorzaken.
De minst waarschijnlijke is een verontreiniging van het bier of de fles waardoor koolzuur plotseling geactiveerd wordt. Koolzuur komt los door deze redenen omdat deze verontreiniging de spanning verlaagt. Meest bekende voorbeeld hiervan is de fonteinj die ontstaat als je een mentos in een fles cola laat vallen. Ook wordt het koolzuur geactiveerd door schudden of het laten vallen van het bier.
Veruit de belangrijkste oorzaak is teveel koolzuur in het bier! Een normaal en goed bier bevat tussen de 3.5 en 6.5 gram koolzuur per liter bier. Voor ons Hollanders (twee vingers schuim), mikken we op 5,0 gram koolzuur.
Wanneer er ergens iets misgegaan is in het brouwproces, de gisting of bij het afvullen, dan kan het dus gebeuren dat er uiteindelijk teveel koolzuur in het bier terecht komt. Tot ongeveer 7 à 8 gram koolzuur kan misschien nog net probleemloos, maar daarboven levert dit wel problemen op.
Onze insteek is uiteraard om dit altijd te voorkomen en om die reden mikken we op 3,5 tot 4,5 gram koolzuur per liter bier. Dit doen we door levende gist in het bier nog wat extra suiker te laten vergisten in koolzuur en een klein beetje extra alcohol. Mocht er ergens een foutje insluipen en er toch nog wat extra koolzuur ontstaan, dan heb je nog wat extra marge en leidt dat niet direct tot problemen.
Dus liever iets minder koolzuur dan teveel. Daar houden we sowieso niet van, want dat maakt een bier “te scherp”en je gaat er machtig van boeren en we zijn netjes opgevoed, hè? Dus voor alle zekerheid: bovenstaande film is niet een bier van ons.
Dus wat ons betreft laat de kurken maar sissen en niet knallen!
We wensen jullie al vast een een gezegende kerst en een gelukkig 2023!
